Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

inimīcum PS

  • 1 inimicum

    ĭnĭmīcus, a, um ( gen. plur.: ĭnĭmī-cūm, Plaut. As. 2, 2, 14), adj. [2. in-amicus], unfriendly, hostile, inimical.
    I.
    Adj.
    A.
    Of persons:

    quod eos infenso animo atque inimico venisse dicatis,

    Cic. Verr. 2, 2, 61, § 149; id. Phil. 10, 10, 21; cf.:

    quam inimico vultu intuitur,

    Plaut. Capt. 3, 4, 25:

    inter omnia inimica infestaque,

    Liv. 22, 39, 13:

    Clodius inimicus est nobis,

    Cic. Att. 2, 21, 6; 11, 10, 2; id. Div. in Caecil. 9, 28; cf. in sup.:

    Hannibal nomini Romano,

    Nep. Hann. 7, 3; Cic. Fin. 1, 2, 4:

    animorum motus inimicissimi mentis,

    Cic. Tusc. 4, 15, 34.—
    B.
    Of inanim. things, hurtful, injurious:

    raphani dentibus inimici,

    Plin. 19, 5, 26, § 86:

    (naves) accipiunt inimicum imbrem,

    Verg. A. 1, 123:

    odor nervis,

    Hor. S. 2, 4, 53:

    maritare ulmos nisi validas inimicum (est),

    Plin. 17, 23, 35, § 203.— Comp.:

    nec quidquam inimicius quam illa (oratio) versibus,

    Cic. Or. 57, 194; id. Fam. 3, 8, 9. — Sup.:

    brassica stomacho inimicissima,

    Plin. 20, 9, 38, § 96.—
    2.
    Like hostilis, hostile:

    nomina,

    Verg. A. 11, 84:

    tela,

    id. ib. 11, 809:

    insigne,

    spoils of a vanquished foe, id. ib. 12, 944:

    terra,

    id. ib. 10, 295:

    natura inimica inter se esse liberam civitatem et regem,

    Liv. 44, 24, 2:

    in hostili terra, inter omnia inimica infestaque,

    id. 22, 39, 13.—
    II.
    Substt.
    A.
    ĭnĭmīcus, i, m., an enemy, foe, Cic. Verr. 2, 2, 24, § 58:

    quis plenior inimicorum fuit C. Mario,

    id. Prov. Cons. 8, 19; Nep. Them. 9, 4; id. Alc. 4, 1; 2, 6 al.:

    aliquem insectari tamquam inimicum et hostem,

    Liv. 39, 28, 13:

    paternus,

    hereditary, Paul. Sent. 2, 27, 1.—
    B.
    ĭnĭ-mīca, ae, f.:

    cujusquam inimica,

    Cic. Cael. 13, 32.— Sup.:

    ubi vidit fortissimum virum inimicissimum suum, certissimum consulem,

    greatest enemy, Cic. Mil. 9, 25; Nep. Eum. 6, 3; id. Dat. 5, 4; id. Hann. 12, 2; cf. Zumpt, Gram. § 410, and v. iniquus, II. B. fin.Adv., in two forms.
    1.
    ĭnĭmīcē, in an unfriendly manner, hostilely, inimically:

    vide quam tecum agam non inimice,

    Cic. Phil. 2, 14, 34:

    insectari aliquem,

    id. N. D. 1, 3, 5.— Comp.:

    infestius aut inimicius consulere,

    Liv. 28, 29, 8.— Sup.:

    inimicissime contendere,

    Cic. Quint. 21, 66.—
    2.
    ĭnĭmīcĭter, adv., hostilely, inimically: accensus, Acc. ap. Non. 514, 22: commoti inimiciter, Claud. Quadrig. ap. Gell. 3, 8, 8; Enn. ap. Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > inimicum

  • 2 Scientia non habet inimicum nisp ignorantem

    Latin Quotes (Latin to English) > Scientia non habet inimicum nisp ignorantem

  • 3 inimicus

    in-imīcus, a, um (in u. amicus), I) aktiv = feindlich, A) eig. = feindselig, gehässig, ungünstig, abhold, a) adi. (Ggstz. amicus), animus, Cic.: inimicus alci, Cic.: inimicus cenis sumptuosis, Cic.: cum ei omnia inimica fuerint, Cic.: consilia cum patriae tum sibi inimica, Nep.: inimicior eram huic quam ipsi Caesari, Cic.: regem nec inimiciorem ulli populo quam Carthaginiensibus nec amiciorem quam Romano affirmabant, Liv.: nec quicquam inimicius, Cic.: animorum motus inimicissimi, Cic. – v. Lebl., nachteilig, raphani dentibus inimici, Plin.: odor nervis inimicus, Hor.: utrumque ad corpus alendum inimicum, Varro: inimicum est m. Infin., es taugt nicht, Hor. sat. 1, 5, 49. Plin. 17, 203: u. so inimicissimum omnium est m. Infin., Cels. 4, 30 (23). – b) subst., inimīcus, ī, m., der Feind (Ggstz. amicus), plenior inimicorum, Cic.: multo acrius otii et communis salutis inimici, Cic. – inimīca, ae, f., die Feindin, alcis, Cic. – inimicissimi Sthenii, die ärgsten Feinde des St., Cic. – B) poet. übtr. = hostilis, v. kriegführenden Feinden, feindlich, terra inimica, Verg.: tela, Verg. – II) passiv (wie εχθρός) = verfeindet, verhaßt, gener invisus inimici soceri, der verhaßte Schw. eines verhaßten Schw., Tac. ann. 1, 55 zw. (andere gener invisus, inimici soceri, verfeindet die Sch.): m. Dat., dis inimice senex, Hor. sat. 2, 3, 123: virgini Pleuron inimica divae (Dianae), Sen. Troad. 837 (831). – / Genet. Plur. inimicûm, Plaut. asin. 280.

    lateinisch-deutsches > inimicus

  • 4 suscipio

    suscĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [subs + capio] - tr. -    - succĭpĭo, ĕre: Virg. Lucr. c. suscĭpĭo, ĕre. [st1]1 [-] prendre par-dessous, recevoir par-dessous, soutenir, porter, recueillir (ce qui tombe), empêcher de tomber, étayer.    - suscipere theatrum, Plin.: étayer un théâtre.    - suscipere dominam ruentem, Virg.: soutenir sa maîtresse qui chancelle.    - suscipere labentem domum, Sen.: soutenir une famille qui menace ruine. [st1]2 [-] soulever (un enfant pour le reconnaître comme son fils), relever, élever; avoir (un enfant en parl. du père), mettre au monde.    - suscipere liberos ex filia alicujus, Cic.: avoir des enfants avec la fille de qqn.    - ex qua filiam suscepit, Ter.: il a eu une fille de cette femme.    - res publica cui susceptus es, Cic.: la république, pour laquelle tu as été mis au monde.    - quo die utinam susceptus non essem! Cic.: plût aux dieux que ce jour-là je ne fusse pas né! [st1]3 [-] prendre sur soi, entreprendre, se charger de, assumer (une responsabilité), soutenir.    - suscipere aes alienum, Cic.: se charger d'une dette, payer une dette.    - gloriam Africani tuendam suscipere: se charger de défendre la gloire de l'Africain.    - suscipere scelus in se, Cic.: se charger d'un crime, se rendre coupable d'un crime.    - gratias ago quod agellum colendum suscepisti, Plin. Ep. 6: je te remercie de t'être chargé de faire valoir la petite terre.    - negotium suscipere: entreprendre une affaire.    - non necessarium bellum suscipere, Caes. BC. 1: entreprendre une guerre sans nécessité.    - rem publicam suscipere, Caes. BC. 1: prendre en main la république.    - rem difficillimam suscepi, Caes. BG. 8: je me suis engagé dans une entreprise bien difficile.    - suscipitur, impers. Ov.: on entreprend.    - vos populi Romani causam suscipite atque defendite, Cic.: vous, soutenez et défendez la cause du peuple romain.    - suscipere inimicum aliquem, Cic.: s'attirer l'inimitié de qqn.    - videte quem vobis animum suscipiendum putetis, Cic.: voyez quel état d'esprit vous pensez devoir garder.    - succepit (= suscepit) ignem foliis, Virg.: il mit le feu aux feuilles. [st1]4 [-] recevoir, admettre, accepter, accueillir, soutenir, protéger, défendre.    - aliquem in civitatem sustinere: admettre qqn comme citoyen, donner le droit de cité à qqn.    - in populi Romani civitatem susceptus est, Cic. Leg. 2: il fut admis comme citoyen du peuple romain.    - pecuniam suscipere, Dig.: recevoir de l'argent.    - suscipere aliquem erudiendum, Quint.: accepter d'instruire qqn.    - suscepi candidatum, Plin. Ep. 6: j'ai appuyé sa candidature.    - plebem suscipere, Cod.-Just.: prendre le peuple sous sa protection. [st1]5 [-] s'exposer (à un danger), contracter ou subir (un mal), supporter, subir, affronter, encourir.    - morbos suscipere: contracter des maladies.    - odium alicujus suscipere: encourir la haine de qqn.    - facinus suscipere: commettre un crime. [st1]6 [-] se charger (d'une cérémonie religieuse), accomplir (un acte religieux), faire un sacrifice, immoler.    - vota pro illo per Italiam publice suscepta sunt, Aur.-Vict.: on fit officiellement des voeux pour lui dans toute l'Italie.    - Telluri porcam suscipere, Varr.: immoler une truie à la Terre.    - pulvinar suscipere, Liv.: célébrer un lectisterne. [st1]7 [-] prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipere (sermonem): prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipit Stolo: tu, inquit, invides tanto scriptori, Varr. RR. 1: Stolon m’interrompit: tu es jaloux de ce grand auteur, dit-il.
    * * *
    suscĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [subs + capio] - tr. -    - succĭpĭo, ĕre: Virg. Lucr. c. suscĭpĭo, ĕre. [st1]1 [-] prendre par-dessous, recevoir par-dessous, soutenir, porter, recueillir (ce qui tombe), empêcher de tomber, étayer.    - suscipere theatrum, Plin.: étayer un théâtre.    - suscipere dominam ruentem, Virg.: soutenir sa maîtresse qui chancelle.    - suscipere labentem domum, Sen.: soutenir une famille qui menace ruine. [st1]2 [-] soulever (un enfant pour le reconnaître comme son fils), relever, élever; avoir (un enfant en parl. du père), mettre au monde.    - suscipere liberos ex filia alicujus, Cic.: avoir des enfants avec la fille de qqn.    - ex qua filiam suscepit, Ter.: il a eu une fille de cette femme.    - res publica cui susceptus es, Cic.: la république, pour laquelle tu as été mis au monde.    - quo die utinam susceptus non essem! Cic.: plût aux dieux que ce jour-là je ne fusse pas né! [st1]3 [-] prendre sur soi, entreprendre, se charger de, assumer (une responsabilité), soutenir.    - suscipere aes alienum, Cic.: se charger d'une dette, payer une dette.    - gloriam Africani tuendam suscipere: se charger de défendre la gloire de l'Africain.    - suscipere scelus in se, Cic.: se charger d'un crime, se rendre coupable d'un crime.    - gratias ago quod agellum colendum suscepisti, Plin. Ep. 6: je te remercie de t'être chargé de faire valoir la petite terre.    - negotium suscipere: entreprendre une affaire.    - non necessarium bellum suscipere, Caes. BC. 1: entreprendre une guerre sans nécessité.    - rem publicam suscipere, Caes. BC. 1: prendre en main la république.    - rem difficillimam suscepi, Caes. BG. 8: je me suis engagé dans une entreprise bien difficile.    - suscipitur, impers. Ov.: on entreprend.    - vos populi Romani causam suscipite atque defendite, Cic.: vous, soutenez et défendez la cause du peuple romain.    - suscipere inimicum aliquem, Cic.: s'attirer l'inimitié de qqn.    - videte quem vobis animum suscipiendum putetis, Cic.: voyez quel état d'esprit vous pensez devoir garder.    - succepit (= suscepit) ignem foliis, Virg.: il mit le feu aux feuilles. [st1]4 [-] recevoir, admettre, accepter, accueillir, soutenir, protéger, défendre.    - aliquem in civitatem sustinere: admettre qqn comme citoyen, donner le droit de cité à qqn.    - in populi Romani civitatem susceptus est, Cic. Leg. 2: il fut admis comme citoyen du peuple romain.    - pecuniam suscipere, Dig.: recevoir de l'argent.    - suscipere aliquem erudiendum, Quint.: accepter d'instruire qqn.    - suscepi candidatum, Plin. Ep. 6: j'ai appuyé sa candidature.    - plebem suscipere, Cod.-Just.: prendre le peuple sous sa protection. [st1]5 [-] s'exposer (à un danger), contracter ou subir (un mal), supporter, subir, affronter, encourir.    - morbos suscipere: contracter des maladies.    - odium alicujus suscipere: encourir la haine de qqn.    - facinus suscipere: commettre un crime. [st1]6 [-] se charger (d'une cérémonie religieuse), accomplir (un acte religieux), faire un sacrifice, immoler.    - vota pro illo per Italiam publice suscepta sunt, Aur.-Vict.: on fit officiellement des voeux pour lui dans toute l'Italie.    - Telluri porcam suscipere, Varr.: immoler une truie à la Terre.    - pulvinar suscipere, Liv.: célébrer un lectisterne. [st1]7 [-] prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipere (sermonem): prendre (la parole), reprendre, répondre, interrompre.    - suscipit Stolo: tu, inquit, invides tanto scriptori, Varr. RR. 1: Stolon m’interrompit: tu es jaloux de ce grand auteur, dit-il.
    * * *
        Suscipio, suscipis, pen. corr. suscepi, pen. prod. susceptum, suscipere. Entreprendre.
    \
        AEs alienum amicorum suscipere. Cic. Prendre sur soy les debtes de ses amis, et se charger de les acquicter de leurs debtes.
    \
        Aliquem suscipere et tueri. Cic. Prendre en sa charge et en sa defense.
    \
        Authoritatem suscipere. Cic. Tantum sibi authoritatis in Rep. suscepit. A usurpé.
    \
        In amicitiam suscipere. Liu. Recevoir en son amitié.
    \
        Bellum suscipere. Cic. Entreprendre.
    \
        Casum suscipere. Cic. Se mettre en danger.
    \
        Cicatrices pectore aduerso suscipere. Quintil. Recevoir.
    \
        In ciuitatem suscipi. Cic. Estre faict bourgeois.
    \
        Cogitationem de re aliqua suscipere. Cic. Penser à quelque chose, Se mettre à penser, etc.
    \
        Consilium suscipere. Entreprendre. Cui opponitur, Consilium ponere. Plin. iunior.
    \
        Suscepit consuetudo communis, vt beneficiis, etc. Cic. La coustume est, La coustume a receu que, etc.
    \
        Consulatum suscipere. Plin. iunior. Recevoir.
    \
        Constantiam suscipere. Cic. Estre entier en fermeté de propos.
    \
        Crimen suscipere. Cic. Advouer et confesser avoir commis quelque faulte, Advouer le faict, En prendre l'adveu et garantie.
    \
        Crimen suscipere, vel Suscipere crimen defensione. Plin. iunior. Prendre à defendre.
    \
        Crimen culpae suscipere. Cic. Prendre sur soy le blasme de quelque faulte.
    \
        Culpam suscipere. Cic. Faire une chose qui est à blasmer.
    \
        Curam suscipere. Colum. Prendre soing.
    \
        Defensionem suscipere. Cic. Defendre, Entreprendre de defendre.
    \
        Exercitationem suscipere. Cic. S'exercer.
    \
        Exilium suscipere. Cic. Se bannir soymesme, Quand aucun guerpit son pais de son bon gré.
    \
        Facinus in se suscipere. Cic. Commettre quelque meschant faict.
    \
        Fidem suscipere. Plin. iunior. Se charger de quelque promesse.
    \
        Inimicitias suscipere. Cic. Se mettre en l'inimitié d'aucun.
    \
        Inimicum aliquem suscipere. Brutus Attico. Se mettre en la male grace d'aucun. \ Iniquitatem suscipere. Cic. Faire iniquité.
    \
        Inuidiam et odium. Cic. Se faire hair.
    \
        Iter. Cic. Entreprendre quelque voyage.
    \
        Legationem suscipere. Cic. Se charger de quelque embassade, et l'entreprendre.
    \
        Liberos suscipere. Cic. Avoir des enfants.
    \
        Maculam suscipere. Cic. Recevoir une honte.
    \
        Nequa huic imperio macula atque ignominia suscipiatur. Cic. Que nostre empire ne receust honte et vitupere.
    \
        Miseriam voluntariam suscipere. Cic. Prendre.
    \
        Munera suscipere sanguinei Martis. Ouid. Se mettre à suyvre la guerre.
    \
        Negotia atque controuersias alicuius suscipere. Cic. Prendre à defendre.
    \
        Odium alicuius. Cic. Se mettre en sa haine.
    \
        Offensas in eligendo aliquo. Plin. iunior. Se mettre en la male grace d'aucuns à cause qu'on a esleu un autre.
    \
        Onus. Cic. Prendre charge.
    \
        Parricidium suscipere. Cic. Commettre quelque meurtre.
    \
        Partes suscipere. Cic. Prendre quelque charge.
    \
        Patrocinium rei alicuius suscipere. Cic. La prendre à defendre.
    \
        Periculum pro salute alicuius suscipere. Cic. Se mettre en danger.
    \
        Personam viri boni suscipere. Cic. Contrefaire de l'homme de bien.
    \
        Poenam dignam scelere suscipere. Cic. Estre puni selon qu'on l'a merité.
    \
        Profectionem suscipere. Cic. Aller en quelque peregrination, Entreprendre quelque voyage.
    \
        Res aliquas sibi gloriae causa suscipere. Cicero. Entreprendre quelques besongnes, cuidant en avoir du loz.
    \
        Reip. suscipi. Cic. Estre né pour prouffiter à la Republique.
    \
        Scelus in se suscipere. Cic. Commettre quelque meschanceté.
    \
        Sermonem suscipere. Quintil. Prendre la parolle.
    \
        Simultates suscipere. Cic. Prendre debat à l'encontre d'aucun, et avoir une haine couverte contre luy.
    \
        Turpitudinem suscipere. Cic. Commettre quelque vilenie.
    \
        Vigilias discendi causa suscipere. Cic. Veiller.
    \
        Voluntatem erga aliquem. Cic. Prendre affection et amour envers aucun.
    \
        Suscipere Deo vota pro re aliqua vel pro aliquo. Plin. iunior. Faire priere à Dieu pour aucun, S'obliger à Dieu par veu, et se charger d'un veu.
    \
        Suscipere. Virg. Prendre la parolle et respondre.
    \
        Suscipi in lucem. Cic. Naistre.

    Dictionarium latinogallicum > suscipio

  • 5 inimicus

    in-imīcus, a, um (in u. amicus), I) aktiv = feindlich, A) eig. = feindselig, gehässig, ungünstig, abhold, a) adi. (Ggstz. amicus), animus, Cic.: inimicus alci, Cic.: inimicus cenis sumptuosis, Cic.: cum ei omnia inimica fuerint, Cic.: consilia cum patriae tum sibi inimica, Nep.: inimicior eram huic quam ipsi Caesari, Cic.: regem nec inimiciorem ulli populo quam Carthaginiensibus nec amiciorem quam Romano affirmabant, Liv.: nec quicquam inimicius, Cic.: animorum motus inimicissimi, Cic. – v. Lebl., nachteilig, raphani dentibus inimici, Plin.: odor nervis inimicus, Hor.: utrumque ad corpus alendum inimicum, Varro: inimicum est m. Infin., es taugt nicht, Hor. sat. 1, 5, 49. Plin. 17, 203: u. so inimicissimum omnium est m. Infin., Cels. 4, 30 (23). – b) subst., inimīcus, ī, m., der Feind (Ggstz. amicus), plenior inimicorum, Cic.: multo acrius otii et communis salutis inimici, Cic. – inimīca, ae, f., die Feindin, alcis, Cic. – inimicissimi Sthenii, die ärgsten Feinde des St., Cic. – B) poet. übtr. = hostilis, v. kriegführenden Feinden, feindlich, terra inimica, Verg.: tela, Verg. – II) passiv (wie εχθρός) = verfeindet, verhaßt, gener invisus inimici soceri, der verhaßte Schw. eines verhaßten Schw., Tac. ann. 1, 55 zw. (andere gener invisus, inimici soceri, verfeindet die Sch.): m. Dat., dis inimice senex, Hor. sat. 2, 3, 123: virgini Pleuron inimica divae
    ————
    (Dianae), Sen. Troad. 837 (831). – Genet. Plur. inimicûm, Plaut. asin. 280.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > inimicus

  • 6 inimica

    ĭnĭmīcus, a, um ( gen. plur.: ĭnĭmī-cūm, Plaut. As. 2, 2, 14), adj. [2. in-amicus], unfriendly, hostile, inimical.
    I.
    Adj.
    A.
    Of persons:

    quod eos infenso animo atque inimico venisse dicatis,

    Cic. Verr. 2, 2, 61, § 149; id. Phil. 10, 10, 21; cf.:

    quam inimico vultu intuitur,

    Plaut. Capt. 3, 4, 25:

    inter omnia inimica infestaque,

    Liv. 22, 39, 13:

    Clodius inimicus est nobis,

    Cic. Att. 2, 21, 6; 11, 10, 2; id. Div. in Caecil. 9, 28; cf. in sup.:

    Hannibal nomini Romano,

    Nep. Hann. 7, 3; Cic. Fin. 1, 2, 4:

    animorum motus inimicissimi mentis,

    Cic. Tusc. 4, 15, 34.—
    B.
    Of inanim. things, hurtful, injurious:

    raphani dentibus inimici,

    Plin. 19, 5, 26, § 86:

    (naves) accipiunt inimicum imbrem,

    Verg. A. 1, 123:

    odor nervis,

    Hor. S. 2, 4, 53:

    maritare ulmos nisi validas inimicum (est),

    Plin. 17, 23, 35, § 203.— Comp.:

    nec quidquam inimicius quam illa (oratio) versibus,

    Cic. Or. 57, 194; id. Fam. 3, 8, 9. — Sup.:

    brassica stomacho inimicissima,

    Plin. 20, 9, 38, § 96.—
    2.
    Like hostilis, hostile:

    nomina,

    Verg. A. 11, 84:

    tela,

    id. ib. 11, 809:

    insigne,

    spoils of a vanquished foe, id. ib. 12, 944:

    terra,

    id. ib. 10, 295:

    natura inimica inter se esse liberam civitatem et regem,

    Liv. 44, 24, 2:

    in hostili terra, inter omnia inimica infestaque,

    id. 22, 39, 13.—
    II.
    Substt.
    A.
    ĭnĭmīcus, i, m., an enemy, foe, Cic. Verr. 2, 2, 24, § 58:

    quis plenior inimicorum fuit C. Mario,

    id. Prov. Cons. 8, 19; Nep. Them. 9, 4; id. Alc. 4, 1; 2, 6 al.:

    aliquem insectari tamquam inimicum et hostem,

    Liv. 39, 28, 13:

    paternus,

    hereditary, Paul. Sent. 2, 27, 1.—
    B.
    ĭnĭ-mīca, ae, f.:

    cujusquam inimica,

    Cic. Cael. 13, 32.— Sup.:

    ubi vidit fortissimum virum inimicissimum suum, certissimum consulem,

    greatest enemy, Cic. Mil. 9, 25; Nep. Eum. 6, 3; id. Dat. 5, 4; id. Hann. 12, 2; cf. Zumpt, Gram. § 410, and v. iniquus, II. B. fin.Adv., in two forms.
    1.
    ĭnĭmīcē, in an unfriendly manner, hostilely, inimically:

    vide quam tecum agam non inimice,

    Cic. Phil. 2, 14, 34:

    insectari aliquem,

    id. N. D. 1, 3, 5.— Comp.:

    infestius aut inimicius consulere,

    Liv. 28, 29, 8.— Sup.:

    inimicissime contendere,

    Cic. Quint. 21, 66.—
    2.
    ĭnĭmīcĭter, adv., hostilely, inimically: accensus, Acc. ap. Non. 514, 22: commoti inimiciter, Claud. Quadrig. ap. Gell. 3, 8, 8; Enn. ap. Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > inimica

  • 7 inimicus

    ĭnĭmīcus, a, um ( gen. plur.: ĭnĭmī-cūm, Plaut. As. 2, 2, 14), adj. [2. in-amicus], unfriendly, hostile, inimical.
    I.
    Adj.
    A.
    Of persons:

    quod eos infenso animo atque inimico venisse dicatis,

    Cic. Verr. 2, 2, 61, § 149; id. Phil. 10, 10, 21; cf.:

    quam inimico vultu intuitur,

    Plaut. Capt. 3, 4, 25:

    inter omnia inimica infestaque,

    Liv. 22, 39, 13:

    Clodius inimicus est nobis,

    Cic. Att. 2, 21, 6; 11, 10, 2; id. Div. in Caecil. 9, 28; cf. in sup.:

    Hannibal nomini Romano,

    Nep. Hann. 7, 3; Cic. Fin. 1, 2, 4:

    animorum motus inimicissimi mentis,

    Cic. Tusc. 4, 15, 34.—
    B.
    Of inanim. things, hurtful, injurious:

    raphani dentibus inimici,

    Plin. 19, 5, 26, § 86:

    (naves) accipiunt inimicum imbrem,

    Verg. A. 1, 123:

    odor nervis,

    Hor. S. 2, 4, 53:

    maritare ulmos nisi validas inimicum (est),

    Plin. 17, 23, 35, § 203.— Comp.:

    nec quidquam inimicius quam illa (oratio) versibus,

    Cic. Or. 57, 194; id. Fam. 3, 8, 9. — Sup.:

    brassica stomacho inimicissima,

    Plin. 20, 9, 38, § 96.—
    2.
    Like hostilis, hostile:

    nomina,

    Verg. A. 11, 84:

    tela,

    id. ib. 11, 809:

    insigne,

    spoils of a vanquished foe, id. ib. 12, 944:

    terra,

    id. ib. 10, 295:

    natura inimica inter se esse liberam civitatem et regem,

    Liv. 44, 24, 2:

    in hostili terra, inter omnia inimica infestaque,

    id. 22, 39, 13.—
    II.
    Substt.
    A.
    ĭnĭmīcus, i, m., an enemy, foe, Cic. Verr. 2, 2, 24, § 58:

    quis plenior inimicorum fuit C. Mario,

    id. Prov. Cons. 8, 19; Nep. Them. 9, 4; id. Alc. 4, 1; 2, 6 al.:

    aliquem insectari tamquam inimicum et hostem,

    Liv. 39, 28, 13:

    paternus,

    hereditary, Paul. Sent. 2, 27, 1.—
    B.
    ĭnĭ-mīca, ae, f.:

    cujusquam inimica,

    Cic. Cael. 13, 32.— Sup.:

    ubi vidit fortissimum virum inimicissimum suum, certissimum consulem,

    greatest enemy, Cic. Mil. 9, 25; Nep. Eum. 6, 3; id. Dat. 5, 4; id. Hann. 12, 2; cf. Zumpt, Gram. § 410, and v. iniquus, II. B. fin.Adv., in two forms.
    1.
    ĭnĭmīcē, in an unfriendly manner, hostilely, inimically:

    vide quam tecum agam non inimice,

    Cic. Phil. 2, 14, 34:

    insectari aliquem,

    id. N. D. 1, 3, 5.— Comp.:

    infestius aut inimicius consulere,

    Liv. 28, 29, 8.— Sup.:

    inimicissime contendere,

    Cic. Quint. 21, 66.—
    2.
    ĭnĭmīcĭter, adv., hostilely, inimically: accensus, Acc. ap. Non. 514, 22: commoti inimiciter, Claud. Quadrig. ap. Gell. 3, 8, 8; Enn. ap. Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > inimicus

  • 8 cedo

    [st1]1 [-] cēdo, ĕre, cessi, cessum: - intr. - a - marcher, aller, s'avancer, venir.    - illuc sis vide, ut transversus cedit, quasi cancer solet, Plaut. Ps.: regarde donc comme il marche de travers, comme le crabe. b - se changer en, tourner en, aboutir à.    - cedere in proverbium, Plin. 23: passer en proverbe.    - poena in vicem fidei cesserat, Liv. 6: le châtiment remplaçait la reconnaissance de dettes.    - temeritas in gloriam cesserat, Curt. 3: sa témérité avait tourné au profit de sa gloire. c - s’en aller, s'éloigner, se retirer, quitter (un lieu).    - cedere e patria: quitter la patrie, s'exiler.    - cedere e vita ou cedere vitâ: mourir.    - cedere loco ou cedere ex loco ou cedere: quitter son poste, lâcher pied, s'enfuir.    - cedere foro: s'éloigner du forum, disparaître du forum. d - faire place, céder à, renoncer à, être vaincu; céder, se rendre, obtempérer, obéir; le céder à.    - cedere aliquid alicui: concéder qqch à qqn.    - tempori cedere: céder aux circonstances.    - cedere alicui (alicui rei): céder devant qqn (devant qqch).    - cedere praecibus alicujus: céder aux prières de qqn.    - fortunae cedere: céder à la fortune.    - fato cedere: céder à la destinée.    - cedant arma togae, Cic.: que les armes le cèdent à la toge!    - passif impers. - nihil Graeciae ceditur, Cic.: on ne le cède en rien à la Grèce. e - faire la cession de, faire l'abandon de, céder, accorder; tomber en partage, échoir à, revenir à, aller à, profiter à.    - captiva corpora Romanis cessere, Liv. 31, 46, 16: les prisonniers échurent aux Romains.    - praeda Romanis cessit: le butin revint aux Romains.    - alicui hortorum possessione cedere, Cic. Mil. 27.75: céder à qqn la propriété de ses jardins.    - Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere, Tac. An 1: les armes de Lépide et d'Antoine passèrent dans les mains d'Auguste.    - cedere praedae (dat.) alicujus, Liv.: devenir la proie de qqn.    - praeda cedit alicui, Hor.: la proie revient à qqn.    - reliqui in praedam cessere victoris, Curt. 7: les autres à titre de butin revinrent au vainqueur.    - postquam in dicionem M. Antonii provinciae cesserant, Tac. H. 5: quand les provinces (d'Orient) furent passées sous les lois de Marc-Antoine. f - arriver (bien ou mal), réussir, aboutir, devenir.    - (bene) cedere: réussir.    - bene aut secus cedere: tourner bien ou mal.    - prospere cedere: avoir un résultat heureux.    - gesta quae prospere ei cesserunt, Nep. Timoth.: actions qui lui ont réussi.    - utcumque cesserit, Curt. 7: quoi qu'il arrive.    - aliquid male alicui cedere: arriver qcch de fâcheux à qqn.    - calamitates in remedium cessere: des malheurs [ont abouti à un remède] = sont devenus salutaires. g - disparaître, s'évanouir, s'écouler, passer.    - dies cedunt: les jours passent.    - memoria cedit: le souvenir se perd.    - ut... Postumum Cominium bellum gessisse cum Volscis memoria cessisset, Liv. 2: si bien qu'on aurait oublié que Postumus Cominius avait fait la guerre aux Volsques. h - compter pour, équivaloir à, tenir lieu de.    - oves, quae non peperint, binae pro singulis in fructu cedent, Cato, R. R. 150: on comptera deux brebis stériles pour une féconde.    - epulae... pro stipendio cedunt, Tac. G.: les repas tiennent lieu de solde. i - - tr. - accorder, céder, abandonner.    - cedere aliquid alicui: accorder qqch à qqn.    - cedere ut: accorder que.    - non cedere quominus + subj.: ne pas convenir que.    - neque protinus cesserit orator quo minus et amicus pro amico et inimicus contra inimicum possit verum, si integra sit ei fides, dicere, Quint.: un orateur n'admettra pas d'emblée qu'un ami ne puisse donner un témoignage exact pour un ami, et un ennemi contre un ennemi, s'ils sont de bonne foi. [st1]2 [-] cĕdo (plur. cette), impér. arch.: donne, montre, parle, dis, allons, voyons.    - remarque: cĕdo: donne... [] cēdo: je donne...    - cedo argentum: donne l'argent.    - unum cedo auctorem, Cic.: cite un exemple.    - cedo ut inspiciam, Plaut.: laisse-moi voir.    - cette manus, Plaut.: donnez-moi vos mains.    - qui, cedo? Ter.: comment, s'il vous plaît?
    * * *
    [st1]1 [-] cēdo, ĕre, cessi, cessum: - intr. - a - marcher, aller, s'avancer, venir.    - illuc sis vide, ut transversus cedit, quasi cancer solet, Plaut. Ps.: regarde donc comme il marche de travers, comme le crabe. b - se changer en, tourner en, aboutir à.    - cedere in proverbium, Plin. 23: passer en proverbe.    - poena in vicem fidei cesserat, Liv. 6: le châtiment remplaçait la reconnaissance de dettes.    - temeritas in gloriam cesserat, Curt. 3: sa témérité avait tourné au profit de sa gloire. c - s’en aller, s'éloigner, se retirer, quitter (un lieu).    - cedere e patria: quitter la patrie, s'exiler.    - cedere e vita ou cedere vitâ: mourir.    - cedere loco ou cedere ex loco ou cedere: quitter son poste, lâcher pied, s'enfuir.    - cedere foro: s'éloigner du forum, disparaître du forum. d - faire place, céder à, renoncer à, être vaincu; céder, se rendre, obtempérer, obéir; le céder à.    - cedere aliquid alicui: concéder qqch à qqn.    - tempori cedere: céder aux circonstances.    - cedere alicui (alicui rei): céder devant qqn (devant qqch).    - cedere praecibus alicujus: céder aux prières de qqn.    - fortunae cedere: céder à la fortune.    - fato cedere: céder à la destinée.    - cedant arma togae, Cic.: que les armes le cèdent à la toge!    - passif impers. - nihil Graeciae ceditur, Cic.: on ne le cède en rien à la Grèce. e - faire la cession de, faire l'abandon de, céder, accorder; tomber en partage, échoir à, revenir à, aller à, profiter à.    - captiva corpora Romanis cessere, Liv. 31, 46, 16: les prisonniers échurent aux Romains.    - praeda Romanis cessit: le butin revint aux Romains.    - alicui hortorum possessione cedere, Cic. Mil. 27.75: céder à qqn la propriété de ses jardins.    - Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere, Tac. An 1: les armes de Lépide et d'Antoine passèrent dans les mains d'Auguste.    - cedere praedae (dat.) alicujus, Liv.: devenir la proie de qqn.    - praeda cedit alicui, Hor.: la proie revient à qqn.    - reliqui in praedam cessere victoris, Curt. 7: les autres à titre de butin revinrent au vainqueur.    - postquam in dicionem M. Antonii provinciae cesserant, Tac. H. 5: quand les provinces (d'Orient) furent passées sous les lois de Marc-Antoine. f - arriver (bien ou mal), réussir, aboutir, devenir.    - (bene) cedere: réussir.    - bene aut secus cedere: tourner bien ou mal.    - prospere cedere: avoir un résultat heureux.    - gesta quae prospere ei cesserunt, Nep. Timoth.: actions qui lui ont réussi.    - utcumque cesserit, Curt. 7: quoi qu'il arrive.    - aliquid male alicui cedere: arriver qcch de fâcheux à qqn.    - calamitates in remedium cessere: des malheurs [ont abouti à un remède] = sont devenus salutaires. g - disparaître, s'évanouir, s'écouler, passer.    - dies cedunt: les jours passent.    - memoria cedit: le souvenir se perd.    - ut... Postumum Cominium bellum gessisse cum Volscis memoria cessisset, Liv. 2: si bien qu'on aurait oublié que Postumus Cominius avait fait la guerre aux Volsques. h - compter pour, équivaloir à, tenir lieu de.    - oves, quae non peperint, binae pro singulis in fructu cedent, Cato, R. R. 150: on comptera deux brebis stériles pour une féconde.    - epulae... pro stipendio cedunt, Tac. G.: les repas tiennent lieu de solde. i - - tr. - accorder, céder, abandonner.    - cedere aliquid alicui: accorder qqch à qqn.    - cedere ut: accorder que.    - non cedere quominus + subj.: ne pas convenir que.    - neque protinus cesserit orator quo minus et amicus pro amico et inimicus contra inimicum possit verum, si integra sit ei fides, dicere, Quint.: un orateur n'admettra pas d'emblée qu'un ami ne puisse donner un témoignage exact pour un ami, et un ennemi contre un ennemi, s'ils sont de bonne foi. [st1]2 [-] cĕdo (plur. cette), impér. arch.: donne, montre, parle, dis, allons, voyons.    - remarque: cĕdo: donne... [] cēdo: je donne...    - cedo argentum: donne l'argent.    - unum cedo auctorem, Cic.: cite un exemple.    - cedo ut inspiciam, Plaut.: laisse-moi voir.    - cette manus, Plaut.: donnez-moi vos mains.    - qui, cedo? Ter.: comment, s'il vous plaît?
    * * *
    I.
        Cedo, cedis, cessi, cessum, cedere. Caesar. Se retirer et donner lieu, ou faire place, Se desplacer pour faire place à un autre.
    \
        Cedere locum. Stat. Donner lieu.
    \
        Cedere loco, patria, vrbe, domo. Caesar. Quicter la place, ou la ville, La laisser et s'en aller.
    \
        Campis cedere. Horat. Abandonner, ou laisser les champs.
    \
        Ab oppido cedere. Cic. S'en aller de la ville.
    \
        Ab ordine cedere. Virgil. Se oster de son ordre, ou de son ranc.
    \
        De sede cedere. Horat. Se lever ou oster de son siege.
    \
        E corpore cessit anima. Lucret. Est sortie du corps.
    \
        Cedere retro. Liu. Soy retirer, et reculer.
    \
        Ad locum aliquem cedere. Ouid. S'en aller, ou se retirer en quelque lieu.
    \
        Quoquam cedere. Lucret. En quelque lieu.
    \
        Cedere vita. Cic. Mourir, Partir de ce monde.
    \
        Cedere alicui. Virgil. S'accorder à aucun, Luy obeir en ce qu'il veult, Ceder.
    \
        Cedere alicui. Virgil. Estre moindre, ou de moindre excellence.
    \
        Cedo tibi in hac laude. Gell. Je confesse que je ne suis pas si digne de louange en ce, que toy.
    \
        Cedere alicui. Cic. Luy donner gaigné, Ne l'oser attendre.
    \
        Nihil cedere alicui. Cic. N'estre en rien moindre qu'un autre.
    \
        Actionibus cedere alicui. Paulus. Luy ceder ses actions.
    \
        Actiones cedere. Vlpian. Idem. Ceder les actions.
    \
        Haereditas alicui cedit. Virgil. Luy advient, ou demeure.
    \
        Ius cedere. Scaeuola. Ceder son droict.
    \
        Ius suum cedere alteri. Virgil. Donner et quicter son droict.
    \
        De iure cedere. Cic. Quicter de son droict.
    \
        Amori turpi cedere. Valer. Flac. S'abandonner à amour deshonneste.
    \
        Authoritati cedere. Pli. Estre de moindre reputation, Estre moins estimé et prisé.
    \
        Consiliis cedere. Ouid. Croire conseil, Obeir au conseil.
    \
        Famae. Cic. Avoir plus d'esgard à sa renommee, à sa reputations et estime ou honneur.
    \
        Fortunae. Cic. Succomber à fortune, Estre vaincu par fortune.
    \
        Non cedit gratiae marmoris ramos, insidentesque ramis aues imitata pictura. Plin. iu. Elle n'ha point moins de grace.
    \
        Honori non cedere. Virgil. Avoir bien merité l'honneur qu'on recoit, Estre digne de tel honneur
    \
        Cedere honore et nomine suo alteri. Plin. iunior. Luy quicter la dignité, Luy resigner sa place et dignité.
    \
        Legibus. Cic. Obeir aux loix.
    \
        Malis. Virgil. Se laisser vaincre aux adversitez, ne point resister vertueusement.
    \
        Malis alterius. Senec. Confesser que son mal et adversité n'est point si grand que le mal d'un autre.
    \
        Oneri, vel ponderi. Plin. Succomber, Obeir aux faix, Plier soubz le faix.
    \
        Operae. Quintil. Fuir une charge et peine, Fuir le travail.
    \
        Periculo. Plin. iunior. Fuir le danger.
    \
        Precibus alicuius. Cic. Accorder les prieres, Se laisser vaincre par prieres.
    \
        Religioni. Cic. Se soubmettre et obeir à la, etc.
    \
        Remediis cedere morbus dicitur a Celso, quando vincitur et percuratur. Quand la maladie est guarie du tout.
    \
        Repugnanti cedere. Ouid. Ceder.
    \
        Spatiis. Claud. Faire place à aucun par honneur, pour le laisser passer, ou asseoir.
    \
        Tempori. Cic. S'accommoder au temps, Temporizer.
    \
        Timori. Valer. Flac. Estre intimidé, Avoir peur.
    \
        Bonis cedere. Quintil. Faire cession de biens.
    \
        Cedere villa creditoribus. Suet. Quicter sa ferme, ou metairie, ou cense, et bailler à ses creanciers en payement.
    \
        Cedere alicui foro et curia. Cic. Luy quicter sa place.
    \
        Cedere foro. Iuuenal. Faire banqueroute.
    \
        Possessione cedere. Liu. Ceder la possession à un autre, Le laisser posseder et jouir.
    \
        Consilium cessit malis. Ouid. Mes adversitez estoyent si grandes que je ne les ay sceu eviter par conseil ou advis quelconque.
    \
        Cedere dicitur dies. Vlpian. Quand le terme de payer commence à escheoir et s'approcher.
    \
        Horae quidem cedunt et dies, menses et anni. Cic. Se passent.
    \
        Curae cedunt. Stat. S'en vont.
    \
        Non cessit illi fiducia. Virgil. Il n'ha point perdu fiance et asseurance.
    \
        Animi fiducia cessit, hoc est, abiit. Stat. Il a perdu tout espoir.
    \
        Cedit fortuna sapienti. Cic. L'homme sage surmonte fortune.
    \
        Lumina cedunt somno. Claud. Les yeulx sont contraincts de dormir.
    \
        Mens duro nunquam cessura labori. Clau. Courage qui jamais ne sera vaincu de travail, qui jamais ne succombera au travail.
    \
        Mores rebus cessere secundis. Lucan. Prosperité et richesse ont changé et chassé les bonnes meurs.
    \
        Natura cessit. Seneca. Est changee et muee.
    \
        Potestas alicui cedere dicitur. Ouid. Quand la seigneurie ou domination luy advient par sort, ou par droict lignagier.
    \
        Potestas cedebat victa. Lucret. La force succomboit.
    \
        Praeda alicui cedit. Horat. La proye luy demeure, Il ha la proye.
    \
        Pudor ab ore cessit. Valer. Flac. Il a perdu toute honte, Il est devenu eshonté.
    \
        Quaestus alicui cedit. Cic. Le gain luy revient.
    \
        Res alicui cedere dicitur. Virgil. Quand son affaire se porte bien.
    \
        Voto res cedere dicitur. Ouid. Quand elle nous vient à souhait, Quand nostre affaire se porte ainsi que nous desirons.
    \
        Lucro ei cedit ea res. Pomponius. Elle vient à son prouffit.
    \
        E pectore cedere dicitur res aliqua. Valer. Flac. Quand nous l'oublions.
    \
        Syluae cedunt alicui. Ouid. Luy adviennent par droict d'heritage, ou autrement.
    \
        Cessit illi victoria. Virgil. Il ha eu la victoire.
    \
        Annis cedere dicuntur vina. Budaeus. Qui ne sont point de garde.
    \
        Cesserunt nitidis habitandae piscibus vndae. Ouidius. Les caves ont esté baillees aux poissons pour habiter.
    \
        Vultus cessere. Seneca La beaulté s'en est allee, Elle est perdue.
    \
        Domus, et quae domui cedunt. La maison avec ses appartenances. Bud. ex Vlpian.
    \
        Foeliciter tibi cedat. Ouid. Bien t'en advienne, Bien t'en prenne.
    \
        Male cedere res dicitur. Horat. Quand il advient tout autrement que nous desirons.
    \
        Male cesserat illi. Oui. Il luy en estoit mal prins, Mal luy en estoit advenu.
    \
        Cedere loco dicitur mutata sententia. Virgil. Quand nous changeons d'opinion.
    \
        Cessit in prouerbium. Plin. Est venu en proverbe.
    \
        Cedere ad factum res dicitur. Plaut. Quand elle se fait.
    \
        In locum exemplorum cedere. Quintil. Servir d'exemples.
    \
        In partem cedere. Quintil. Estre une partie.
    \
        Poena cedit in vicem fidei. Liu. En lieu d'argent les debteurs payent leurs creanciers en courvees et peine corporelle.
    \
        In vsum alicui cedere res dicitur. Horat. Quand elle luy est baillee non pas en proprieté, mais seulement pour en user.
    \
        Pro pulmentario cedit. Colum. Il sert de viande.
    \
        Cesserit parum gratus. Pli. iunior. Prens le cas qu'on ne luy en sache pas fort bon gré.
    \
        Cedere, Pro Incedere. Plaut. Ex transuerso cedit, quasi cancer solet. Il va à reculon, ou de travers.
    \
        Secundum ripam fluminum loca non omnia publica sunt, quum ripae cedunt, ex quo primum a plano vergere incipiunt vsque ad aquam. Paulus. Les lieux prochains des rivieres appartiennent au rivage et suyvent sa condition, depuis le lieu où ils commencent à abaisser jusques à l'eaue.
    \
        Ceditur, Impersonale. Cic. Vt non multum, aut nihil omnino Graecis cederetur. On ne seroit en rien moindre que les Grecs.
    \
        Cedetur tibi ab omnibus. Lucan. Chascun te fera place.
    \
        Cedendum est bellis. Luca. Il se fault tirer arriere des guerres.
    II.
        Cedo, Verbum defectiuum, prima breui, accentum in vltima habens: in imperatiuo tantum legitur, Cedo, id est, dic vel da. Cic. Cedo mihi vnum ex triennio Praeturae qui octupli damnatus sit. Di m'en un, ou Donne m'en un, Monstre m'en un seul.
    \
        Cedo aquam manibus. Plaut. Baille moy de l'eaue pour laver les mains, Baille moy à laver.
    \
        Cedo manum, vel dexteram. Plaut. Baille ca la main.
    \
        Cedo alios, vbi centurio est Sanga, et manipulus furum? Terent. Où sont les autres? Fay venir les autres.
    \
        Cedo senem. Terent. Laisse venir le vieillard, Fay le moy venir Bud.
    \
        Cedo quemuis arbitrum. Terent. J'en croiray le premier que tu vouldras.
    \
        Cedo coram ipso. Terent. Di le en sa presence.

    Dictionarium latinogallicum > cedo

  • 9 conscius

    conscĭus, a, um [cum + scio] [st1]1 [-] qui sait avec d'autres, confident, témoin, complice.    - homo meorum in te studiorum maxime conscius, Cic. Fam. 5, 5, 1: l'homme du monde qui est le plus dans la confidence du dévouement que je te témoigne.    - nec mihi conscius est ullus homo, Plaut. Rud. 4, 2, 21: je n'ai personne pour confident.    - fac me consciam, Plaut. Cist. 2, 3, 46: fais de moi ta confidente.    - populos habent universos conscios libidinis suae, Cic. Verr. 2, 3: ils ont des peuples entiers comme témoins de leur bon plaisir.    - maleficii conscius, Cic. Clu. 59: complice du crime.    - interficiendi Agrippae conscius, Tac. An. 3, 30: complice du meurtre d'Agrippa.    - conscios delendae tyrannidis indicare, Cic. Tusc. 2, 52: dénoncer les conjurés qui conspiraient la destruction de la tyrannie.    - conscius alicui rei: complice de qqch.    - facinori conscius, Cic. Cael. 52: complice d'un crime.    - mendacio meo conscius, Cic. Verr. 4, 124: complice de mon mensonge.    - conscium esse alicui alicujus rei, Sall. C. 22, 2: être complice avec qqn de qqch.    - in privatis omnibus (rebus) conscius, Cic. Att. 1, 18, 1: mon confident dans toutes les affaires privées. [st1]2 [-] ayant la connaissance intime de, conscient de.    - avec sibi cum sibi nullius essent conscii culpae, Cic. Off. 3, 73: conscients de n'avoir aucune responsabilité.    - mens sibi conscia recti, Virg. En. 1, 604: intelligence consciente du bien.    - cf. Caes. BG. 1, 14, 2.    - avec in + abl. nulla sibi turpi conscius in re, Lucr. 6, 393: qui a conscience de n'avoir trempé dans aucun acte honteux.    - avec prop. inf. mihi sum conscius numquam me... fuisse, Cic. Tusc. 2, 10: j'ai conscience de n'avoir jamais été...    - cf. Ter. Ad. 348; Cic. Fam. 6, 21, 1; Liv. 1, 49, 2, etc.    - avec inter. ind. cum mihi conscius essem, quanti te facerem, Cic. Fam. 13, 8, 1, ayant conscience de la haute estime que j'ai pour toi.    - abs. conscii sibi, Sall. J. 40, 2: se sentant coupables.    - cf. Liv. 33, 28, 8 ; Ov. H. 20, 47.    - sans sibi lupus, conscius audacis facti, Virg. En. 11, 812: le loup, conscient de son acte audacieux.    - conscia mens recti, Ov. F. 4, 311: n'ayant rien à se reprocher.    - poét. conscia virtus, Virg. En. 5, 455: courage conscient de lui-même (la conscience de sa valeur).    - en mauv. part conscius animus, Lucr. 4, 1135: âme consciente de sa faute, qui se sent coupable.    - cf. Plaut. Most. 544; Sall. C. 14, 3.    - etsi mihi sum conscius numquam me nimis vitae cupidum fuisse, Cic. Tusc. 2, 10: bien que j'aie conscience de n'avoir jamais été trop attaché à la vie.    - cum sibi conscius esset, quam inimicum deberet Caesarem habere, Hirt. BG. 8, 44: car sa conscience lui disait combien il méritait l'inimitié de César.
    * * *
    conscĭus, a, um [cum + scio] [st1]1 [-] qui sait avec d'autres, confident, témoin, complice.    - homo meorum in te studiorum maxime conscius, Cic. Fam. 5, 5, 1: l'homme du monde qui est le plus dans la confidence du dévouement que je te témoigne.    - nec mihi conscius est ullus homo, Plaut. Rud. 4, 2, 21: je n'ai personne pour confident.    - fac me consciam, Plaut. Cist. 2, 3, 46: fais de moi ta confidente.    - populos habent universos conscios libidinis suae, Cic. Verr. 2, 3: ils ont des peuples entiers comme témoins de leur bon plaisir.    - maleficii conscius, Cic. Clu. 59: complice du crime.    - interficiendi Agrippae conscius, Tac. An. 3, 30: complice du meurtre d'Agrippa.    - conscios delendae tyrannidis indicare, Cic. Tusc. 2, 52: dénoncer les conjurés qui conspiraient la destruction de la tyrannie.    - conscius alicui rei: complice de qqch.    - facinori conscius, Cic. Cael. 52: complice d'un crime.    - mendacio meo conscius, Cic. Verr. 4, 124: complice de mon mensonge.    - conscium esse alicui alicujus rei, Sall. C. 22, 2: être complice avec qqn de qqch.    - in privatis omnibus (rebus) conscius, Cic. Att. 1, 18, 1: mon confident dans toutes les affaires privées. [st1]2 [-] ayant la connaissance intime de, conscient de.    - avec sibi cum sibi nullius essent conscii culpae, Cic. Off. 3, 73: conscients de n'avoir aucune responsabilité.    - mens sibi conscia recti, Virg. En. 1, 604: intelligence consciente du bien.    - cf. Caes. BG. 1, 14, 2.    - avec in + abl. nulla sibi turpi conscius in re, Lucr. 6, 393: qui a conscience de n'avoir trempé dans aucun acte honteux.    - avec prop. inf. mihi sum conscius numquam me... fuisse, Cic. Tusc. 2, 10: j'ai conscience de n'avoir jamais été...    - cf. Ter. Ad. 348; Cic. Fam. 6, 21, 1; Liv. 1, 49, 2, etc.    - avec inter. ind. cum mihi conscius essem, quanti te facerem, Cic. Fam. 13, 8, 1, ayant conscience de la haute estime que j'ai pour toi.    - abs. conscii sibi, Sall. J. 40, 2: se sentant coupables.    - cf. Liv. 33, 28, 8 ; Ov. H. 20, 47.    - sans sibi lupus, conscius audacis facti, Virg. En. 11, 812: le loup, conscient de son acte audacieux.    - conscia mens recti, Ov. F. 4, 311: n'ayant rien à se reprocher.    - poét. conscia virtus, Virg. En. 5, 455: courage conscient de lui-même (la conscience de sa valeur).    - en mauv. part conscius animus, Lucr. 4, 1135: âme consciente de sa faute, qui se sent coupable.    - cf. Plaut. Most. 544; Sall. C. 14, 3.    - etsi mihi sum conscius numquam me nimis vitae cupidum fuisse, Cic. Tusc. 2, 10: bien que j'aie conscience de n'avoir jamais été trop attaché à la vie.    - cum sibi conscius esset, quam inimicum deberet Caesarem habere, Hirt. BG. 8, 44: car sa conscience lui disait combien il méritait l'inimitié de César.
    * * *
        Conscius, Adiectiuum. Tesmoing privé et scachant l'affaire d'autruy.
    \
        Meorum omnium consiliorum conscius. Cic. Qui scait tous mes secrets.
    \
        Futuri conscius. Lucan. Qui scait ce qui est à venir.
    \
        Mens sibi conscia recti. Virgil. Le cueur qui tesmoigne à l'homme de n'avoir que bien vescu.
    \
        Ego conscia mihi sum, a me culpam esse hanc procul. Terent. Je scay certainement en mon cueur que je ne suis point coulpable de ce faict.
    \
        Mens bene conscia. Horat. Qui scait certainement n'avoir faict aucun mal.
    \
        Conscium facere aliquem. Plaut. Luy descouvrir son secret.
    \
        Consciam facere rem aliquam. Plaut. Bailler à congnoistre quelque chose.
    \
        Conscius. Tacitus. Coulpable de quelque cas.
    \
        Animus conscius. Plaut. Qui se sent coulpable de quelque chose.
    \
        Vultus conscius. Seneca. Qui monstre qu'on est coulpable.
    \
        Conscius alicui in priuatis rebus. Cic. Qui scait les privez affaires d'autruy.

    Dictionarium latinogallicum > conscius

  • 10 inimīcus

        inimīcus adj. with comp. and sup.    [2 in+amicus], unfriendly, hostile, inimical: capere inimicos homines, incur the enmity of, T.: inimicior eram huic quam Caesari: animo inimico venisse: Pompeio, S.: sibi omnīs esse inimicos, Cs.: Hannibal nomini Romano, N.: Dis inimice senex, hateful, H. —As subst, an enemy, foe: populi R. inimici, Cs.: quis plenior inimicorum fuit Mario: tamquam inimicum insectari, L.: cuiusquam: inimicissimus suus, his greatest enemy: animorum motūs inimicissimi mentis tranquillae.—Of an enemy, hostile: nomina, V.: insigne, spoils of a vanquished foe, V.: inter omnia inimica infestaque, L.—Hurtful, injurious, damaging: (naves) accipiunt inimicum imbrem, V.: lux propinquat, unfavorable, V.: odor nervis, H.: nec quidquam inimicius quam illa (oratio) versibus.
    * * *
    I
    inimica -um, inimicior -or -us, inimicissimus -a -um ADJ
    unfriendly, hostile, harmful
    II
    enemy (personal), foe

    Latin-English dictionary > inimīcus

  • 11 detraho

    dē-traho, trāxī, tractum, ere
    1) стаскивать, снимать (aliquem equo L, de curru C; stramenta e mulis Cs; anulum de digito Ter, C и e manu VM; vestem corpori QC; armillas lacertis Pt; figuram ab ore Prp)
    2) валить, низвергать, разрушать (statuas Just; muros T)
    4) сцарапывать, стирать ( nomen ex scuto bAl)
    5) сдирать (pellem H, Ph; coria occisis Mela)
    detractis pinnis Ap — вырвав перья, т. е. «подрезав крылья»
    7) состригать, снимать (pecori lanas Q; capillos CA)
    8) мед. выпускать, удалять (sanguinem venis Lcr; materiam per alvum Scr)
    9) отнимать (scutum militi Cs; feros habitus homini O); лишать (alicui dignitatem d. Sl, C)
    10) вынимать (lapidem ex opere PJ; fetus nido V)
    11) выпускать, пропускать (litteras, syllabas Q)
    12) выделять, уводить ( ex acie singulas cohortes Cs)
    13) уносить, похищать (spolia hostium templis L; gladium delubro Martis Su)
    14) сбавлять, скинуть (aliquid de totā summā C; d. pondus Nep)
    d. de famā alicujus C — порочить чью-л. славу
    d. alicui fidem Q — лишить доверия кого-л. (не верить кому-л.)
    15) уменьшать, низводить, умалять, принижать ( majestatem regum ad medium L)
    d. de aliquo C, Nep — унижать кого-л.
    16) вредить, наносить ущерб
    multum detraxit ei, quod alienae erat civitatis Nep — ему (Эвмену) сильно вредило то, что он был иноземцем
    17)
    а) отвлекать, удалять (d. aliquem Galliā C; Hannibalem ex Italiā L)
    б) изгнать, вытеснить ( inimicum ex Galliā C)
    18) вынуждать (aliquem ad certamen C)
    d. aliquem ad accusationem C — заставить кого-л. выступить обвинителем
    d. aliquem in judicium C — привлечь кого-л. к судебной ответственности
    19) освобождать, избавлять (d. alicui laborem, calamitatem C)
    animis alicujus d. errorem O — вывести кого-л. из состояния неуверенности
    detractā opinione alicujus rei C — если не верить чему-л.
    20) чернить, клеветать ( de absentibus detrahendi causa dicere C)

    Латинско-русский словарь > detraho

  • 12 ostendo

    tendī, tentum (поздн. tēnsum), ere [obs + tendo ]
    2) выставлять, подставлять, открывать (ager soli ostentus Cato); показывать (se alicui C; dentem medico Su; errantibus viam Pt); выводить ( boves caelo V); вводить ( iambos Latio H); демонстрировать ( aciem ad terrorem hostium L)
    3) издавать, подавать ( vocem Ph); внушать (tum spem, tum metum C)
    ostenditur spes alicujus rei Ter — есть надежда на что-л.
    4) проявлять, обнаруживать (virtutem Sl; se alicui inimicum Nep); выражать, высказывать ( alicui sententiam suam Ter)
    5) обещать, сулить ( alicui munus C)

    Латинско-русский словарь > ostendo

  • 13 placo

    āvī, ātum, āre [одного корня с placeo и planus\]
    1) успокаивать (aequora O; genus irritabile vatum H); унимать ( iram deorum donis C); улаживать ( discordias C); мирить, примирять (aliquem alicui Ter, C или in aliquem Nep, L)
    placari in aliquem Nep — помириться с кем-л. (простить кого-л.)
    placari alicui C — стать благосклонным к кому-л.
    2) задабривать ( inimicum beneficias L); умилостивлять (deos H; carmine di placantur H)
    3) утолять (sitim M; ventrem iratum H)

    Латинско-русский словарь > placo

  • 14 reddo

    red-do, reddidī, redditum, ere
    1) отдавать назад, выдавать обратно, возвращать (aliquid alicui Pl, C etc.; redde, quod debes Pt)
    r. aliquid naturae suae QC — возвращать чему-л. естественный вид
    me nox diei reddidit Ap — проспав всю ночь, я утром проснулся
    se r. — вернуться ( convivio L), представиться ( oculis V), вновь присоединиться ( alicui PJ)
    2) давать отклик, откликаться, повторять (sonum VF; clamorem QC); говорить в ответ ( alicui talia V)
    r. responsum V, L — давать ответ, отвечать
    3) давать, производить ( ager reddit Cererem H)
    4) открывать, показывать ( mare terras reddit PM)
    5) излагать, рассказывать, передавать ( omnia sine scripto C); произносить ( verba māle O)
    6) переводить (aliquid Latine C; verbum pro verbo C и verbum verbo H)
    7) воспроизводить, отражать (omnia diligenter pictor reddiderat Pt)
    r. vultum alicujus SenT — походить лицом на кого-л.
    r. aliquem nomine V — называться как кто-л.
    fulgorem auri r. PMблестеть как золото
    8)
    а) делать (aliquem meliorem C; aliquem inimicum SenT; homines ex feris mites C; mare tutum Nep; ferrum acutum H)
    б) превращать (aliquem avem r. O)
    9) (тж. r. rursus H) воздавать., отплачивать (r. beneficium Ter, C, Cs; r. odium pro gratia T; r. hostibus cladem L); отдавать ( pro vita vitam Cs)
    11) отдавать, жертвовать ( vitam pro patriā C); уплачивать ( debĭtum Tib)
    morbo naturae debitum r. Nep — отдать долг природе, т. е. умереть от болезни
    12) исполнять (promissa, vota alicui V, C etc.)
    veniebam redditum, quod pepigeram Ap — я пришёл исполнить то, что обещал
    13) терпеть, претерпевать
    poenas alicui rei r. Sl — нести наказание за что-л.
    14) доставлять, вручать, передавать ( epistulam alicui ab aliquo C)
    15) оказывать, воздавать (suum cuique C; honorem C); давать ( veniam peccatis H)
    jus (jura) r. T etc. — выносить суждение, судить
    judicium r. Ter, Cs, Q etc.производить или назначать судебное следствие
    rationem r. C etc.отдавать отчёт
    17) издавать (vocem V; sonum Q); испускать ( animam V); извергать (flammam PM; sanguinem PJ)
    partu r. — рожать ( catulum O)
    r. lucem O или vitam Lcrумереть
    18) выделять (urinam, alvum CC)

    Латинско-русский словарь > reddo

  • 15 ulciscor

    ulcīscor, ultus sum, ulcīscī depon.
    мстить, карать
    u. aliquid C (pro aliquā re Cs) — мстить за что-л.
    u. aliquem — мстить за кого-л. (u. patrem C; u. virum V) или кому-л. (u. inimīcum PS); в знач. pass. быть отмщённым ( ulta ossa patris O)

    Латинско-русский словарь > ulciscor

  • 16 vito

    vīto, āvī, ātum, āre
    1) уклоняться, стремиться уйти, держаться вдали, обходить, избегать (aspectum alicujus C; iter illud C; inimicum PS; у Pl alicui rei, напр. huic verbo, infortunio)
    quem ego vitavi ne viderem C — (человек), с которым я избегал встречаться
    2) спасаться, ускользать, уходить (fugā mortem Cs; periculum C, Cs; insidias C, Ph)

    Латинско-русский словарь > vito

  • 17 abicio

    ab-icio, iēcī, iectum, ere (ab u. iacio, griech. ἀφίημι), von sich hinweg-, in die Weite hinaus- od. von der Höhe herab werfen, weg-, ab-, hinwerfen, I) eig.: a) übh.: scutum, arma, Cic.: togam, Cic.: amiculum, Curt.: infantes, aussetzen, Arnob.: statuas aeneas in propatulo domi, Nep.: anulum in mare od. in profundum, Cic.: u. Val. Max.: glebam in sepulcrum, Varr. LL.: insigne regium de suo capite, Cic.: frumentum ex equo, Liv.: tela ex vallo, Caes.: caput centurionis ante pedes eius, Liv.: se ad pedes alcis, se alci ad pedes u. se ad alcis pedes, Cic.: se alci supplicem pro alqo, Cic.: se e muro in mare, stürzen, Cic.: se in herba, Cic.: se od. corpus humi, Curt. u. Plin.: ubi se abiceret, Tac.: u. bl. se abiecit (warf sich nieder, stürzte zu Boden) exanimatus, Cic.: de industria se abiecit, Val. Max. – Sprichw., abicere hastam (hastas), scutum, die Flinte ins Korn werfen, Cic. Mur. 55; de or. 2, 294. – b) gewaltsam niederwerfen, zu Boden schlagen, alqm ad tribunal, ante pedes tuos, ad terram virgis et verberibus, Cic. Verr. 5, 140: dah. im Kampfe zu Boden strecken, niederstrecken, alqm, Verg. Aen. 10, 736. Val. Flacc. 4, 654: dah. prägn., ein Tier erlegen, Erymanthiam beluam, Cic. poët. Tusc. 2, 22. – c) Lebl. entfernen, tenebris abiectis, nachdem sich die D. verzogen, Enn. ann. 219. Apul. met. 7, 1. – II) übtr.: 1) hinwerfen, a) in der Rede nachlässig hinwerfen, versum, Cic.: ponendus est enim ille ambitus, non abiciendus, man muß die Periode allmählich (sanft) zu Ende bringen, nicht plötzlich fallen lassen, Cic. – b) durch od. beim Verkauf losschlagen, verschleudern, sich vom Halse schaffen, aedes, Plaut.: agros, Phaedr.: psaltriam aliquo, Ter.: pecuniam, Cic. – c) ein Gut od. Übel aufgeben, fahren-, fallen-, schwinden lassen, verloren geben, auf etw. gänzlich verzichten od. Verzicht leisten, α) eine Sache: vitam, Cic.: salutem pro alqo, Cic.: rem tantam, Cic.: famam ingenii, Cic.: memoriam beneficiorum, Cic.: curam, Cic.: spem, Brut. in Cic. ep.: aedificationem, consilium aedificandi, Cic.: timorem, Cic.: memoriam alcis rei, Cic.: legem, Liv.: vitia, Cic.: superbiam, Plaut.: omnem auctoritatem Clodianis armis, Cic.: abiciamus ista, lassen wir das, Cic. – β) eine Pers., aufgeben, fallen lassen, Scaurum, Cic. ad Q. fr. 3, 8, 3: u. insbes., eine Gattin verstoßen, uxorem, Auct. Vict. epit. 1, 23; 39, 2. – 2) zu Boden werfen od. drücken, a) niederschmettern, jedes Haltes, aller Kraft berauben, wehrlos machen, intercessorem, Cic.: hostem, inimicum, Val. Max.: senatus auctoritatem, Cic.: ut nimiis adversarii viribus abiectus videretur, Cic.: civitas Spartana iacet armis nostris abiecta, Val. Max. – bes. in moralischer Hinsicht, gänzlich niederbeugen, entmutigen, animum, Quint.: abiecta metu filia, verzweifelnd, Cic.: se perculsum atque abiectum esse sentit, Cic.: dah. se abicere, allen moral. Halt, das moralische Gleichgewicht verlieren, Cic. Tusc. 2, 54. – b) niederwärts richten, suas omnes cogitationes in rem tam humilem tamque contemptam, Cic. – dah. auf eine niedrigere Stufe verweisen, herabdrücken, erniedrigen, ceteras animantes ad pastum, Cic. – u. durch Worte herabdrücken = geringer erscheinen lassen (Ggstz. augere, tollere), res, Cic.: aliquid dicendo extenuare atque abicere, schmälern u. abschwächen, Cic. – u. der Gesinnung nach sich wegwerfen, se abicere et prosternere (erniedrigen), Cic. parad. 1, 14.

    lateinisch-deutsches > abicio

  • 18 aes

    aes, aeris, n. (got. aiz [Genet. aizis], indogerm. aýah, ahd. er, Grundform * ajes, vgl. aēnus aus *ajes-nus), das Erz, I) eig., sowohl einfaches Erz, bes. Kupfererz, Kupfer, als jedes zu einer Einheit verbundene »Mischmetall«, Bronze, a) übh.: aes minutum, kleine Erzstückchen (von Kindern beim Spiel als Geld gebraucht), Sen.: regio aeris ac plumbi uberrima, Iustin.: aes conflare et temperare, Plin.: aes fundere, Plin.: aes fundere procudereque, Iustin. 36, 4, 4.: alqm ex aere fundere od. ducere od. facere, Plin.: u. so ducere aera alci, Hor.: simulacrum ex aere facere alci, Plin.: pedestris ex aere statua, Cic.: multa ex aere fabre facta, Liv. – poet. (v. ehernen Zeitalter), ut inquinavit aere tempus aureum; aere, dehinc ferro duravit saecula, Hor. epod. 16, 64 sq. – b) bes. Kupfererz, Kupfer, vollst. aes Cyprium gen., Plin.: dah. scoria aeris, Plin.: flos aeris, Plin.: squama aeris, Cels.

    II) meton., das aus Erz Bereitete: A) im allg. (bes. b. Dichtern), Erz, Bronze, Kupfer = eherne, bronzene, kupferne Gefäße, Waffen, Statuen, Gesetztafeln u. dgl. (Plur. gew. nur im Nomin. u. Akk. aera), aes cavum, Kessel, Ov.: aes concavum, eherne Himmelskugel, Lact.: aera aere repulsa, eherne Becken, Zimbeln, Ov.: so nocturno aeris sono, Vell.: u. aeris crepitus, Liv.: u. aera Temesea, eherne Becken in Temesa (bei Zaubereien), Ov.: u. Corybantia, beim Kybeledienst, Verg.: eius aera refigere, eherne Gesetztafeln, Cic.: so aera legum figere, Tac., aes figere, Plin. ep. u. Ov.: u. legum aera liquefacta sunt, Cic.: u. aes publicum per fora ac templa fixum, metallene Maueranschläge, Staatsinschriften, Tac. ann. 11, 14 extr. u. so fixum est aere publico senatusconsultum, Tac. ann. 12, 53: aere ciēre viros, mit der Tuba, Verg.: so aes rectum, Iuven.: aera unca, die Angel, Ov.: dempto aere, Helm, Ov.: geminant aera, Waffen, Hor.: marmor aeraque, Statuen aus Marmor u. Erz, Hor.: illi robur et aes triplex circa pectus erat, Eichenholz panzerte seine Brust u. dreifaltiges Erz (poet. = war sehr abgehärtet), Hor.

    B) insbes., das Geld, 1) Bronze- od. Kupfergeld, urspr. ungemünztes (aes rude), aus Stücken Kupfer bestehendes u. nach dem Gewicht berechnetes, s. Plin. 33, 42; – dann gemünztes u. nun zählbares gegossenes, in urspr. pfündigen Assen (librales asses); dah. aere et librā u. dgl., s. lībra. – aes grave, altes Geld, die spätere Bezeichnung des alten, pfündigen Asses, als ein neues, leichteres As eingeführt war (s. Plin. 33, 42: Librales asses appendebantur, quare aeris gravis poena dicta est), aes grave plaustris in aerarium convehentes, Liv.: dena milia gravis aeris, Liv.: u. bes. bei Strafansätzen, denis milibus aeris gravis reos condemnavit, Liv.: häufig der Genet. aeris ellipt. für aeris librae od. asses, zB. tressis, ex tribus aeris quod sit, Varr.: viginti aeris poena sunto, Gell.: gew. bei milia, wie terna od. quinquaginta milia aeris (i.e. assium), Nep. u. Liv.: sowie mit den Zahladverbien bei runden Summen von einer Million an (mit Auslassung von centena milia), habere aeris milies (100 Millionen) od. tricies (3 Millionen), Cic.: usque ad decies aeris (10 Millionen Asse), Liv. – argentum aere solutum est, statt des (silbernen) Sesterz das (kupferne) As, od. statt des Ganzen ein Viertel (weil damals 4 As auf einen Sesterz gingen), Sall. Cat. 33, 3 (vgl. Vell. 2, 23, 2). – Dah. aes bes. nach der letzten Reduktion des As (s. as) als geringe (Scheide-)Münze, etwa wie unser Dreier, curque iuvent nostras aera vetusta manus. Aera dabant olim, Ov.: centum aureolos sic velut aera roget, Mart.: modius datur aere quaterno, Mart.: non duo aera, non assem, non denarium, sed quadrantem posuit hoc loco, Ambros. – 2) übh. Geld von jeder Art (wie pecunia, nummus), si aes habent, dant mercem, Plaut.: ancilla aere suo empta, Ter.: gravis aere dextra, Verg.: meo sum pauper in aere, bin arm, doch schuldenfrei, Hor.: cum pretiosum aere parvo fundum abstulisset, um ein Spottgeld, Macr.: pueri qui nondum aere lavantur, die noch nicht für Geld baden (= Kinder unter 4 Jahren, die die öffentlichen Bäder umsonst hatten, während ältere Kinder u. erwachsene Personen einen Quadrans [1/3 As] zahlten), Iuven. – übtr., der Wert, si praelectorem habuisset alicuius aeris, von einigem Wert, Gell.: suo aere censeri, nach eigenem Wert (nicht nach Außendingen) geschätzt werden, Sen. – Insbes.: a) aes meum, tuum, suum, mir usw. eigenes Geld, Aktivvermögen, ICt., dah. übtr., est alqs in meo aere, es gehört jmd. gleichs. zu meinen Aktiven, gehört mir an, ist mir verpflichtet, Cic. – dagegen aes alienum (selten alienum aes), fremdes, entlehntes (aes mutuum bei Sall. Iug. 96, 2) Geld, Passivvermögen, Schulden, aes meum alienum, Cic.: leve aes alienum debitorem facit, grave inimicum, Sen.: alienum aes cogere, Plaut.: aes alienum facere od. contrahere, Cic.: aes. al. grande conflare, Sall.: in aes al. incĭdere, Cic.: aes al. habere, Cic. u. Sen. rhet.: non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse, Cic.: aere alieno demersum esse, tief in Schulden stecken, Liv.: aere al. oppressum esse. Cic.: alqm aere al. levare, Cic.: alqm omni aere alieno liberare, Cic.: multas civitates falso aere al. liberare, von mit Unrecht aufgebürdeten Sch., Cic.: aere al. exire od. expediri, Cic., od. exsolvi, Liv., schuldenfrei werden: aes al. minuere, Plin. ep., solvere od. dissolvere, Cic., persolvere, Sall., exsolvere, Plin. ep.: aeris alieni od. alieni aeris solutio, Liv. – auch aes allein = »Schulden«, pro aere Tusculanum proscripsisse audio, Cic.: aes confessum, XII tabb. b. Gell. – admonitus huius aeris alieni, an diese Schuld (des unerfüllten Versprechens), Schuldigkeit, Cic. – b) der Lohn, Sold, die Zahlung für geleistete Arbeit oder Dienste, α) übh.: aes datur, der Lohn der Handwerker, Plaut.: aera poposcit, heischte die Zahlung (den Hurenlohn), Iuven.: quod ad aes exit, auf Lohn (Geld) ausgeht = Gewinn beabsichtigt, Sen. – β) der Sold der Soldaten, die Löhnung, aes militare, Cato fr. u.a.: aera militum, Plin.: aera equestria, Cato fr.: aera militibus constituere, dare, Liv.: aera omnibus procedunt, Liv.: annua aera habes, annuam operam ede, Liv. – aere dirutus, s. dī-ruo. – dah. sarkastisch, omnia istius aera illa vetera, alle seine alten Kampagnen (im Sold der Liebe u. des Spieles), Cic. Verr. 5, 33. – c) aes equestre, das Ausrüstungsgeld für das Reitpferd eines röm. Ritters (nach Liv. 1, 43, 9 im Betrage von 10000 As), Gaius instit. 4, 27. – d) aes hordearium, das jährliche Ritterpferdsgeld (= Jahrgeld zur Unterhaltung der Ritterpferde), Gauis instit. 4, 27, das begüterte Erbinnen (Waisen od. Witwen) jede für einen Ritter tragen mußten (s. Liv. 1, 43, 9; vgl. Cic. de rep. 2, 36), Gaius instit. 4, 27: hierher gehört wohl cedit miles, aes petit, Plaut. aul. 526; vgl. ibid. 528. – e) aes manuarium, das im Würfelspiel gewonnene Geld, Gell. 18, 13, 4 (da manus = der Wurf im Spiel, Suet, Aug. 71, 3). – f) aes circumforaneum, das von den Geldwechslern (die ihre Buden in den um das Forum herumgehenden Portikus hatten) entlehnte Geld, Cic. ad Att. 2, 1, 9. – g) aes Martium, die Kriegsbeute (weil gewisse Stücke der Beute immer dem Mars dargebracht wurden), Inscr. in der Zeitschr. für Altertumsw. 1845. S. 787. – 3) Plur. aera, die einzelnen Posten einer berechneten Summe, Lucil. sat. 29, 8. Cic. Hortens. fr. 50. p. 61 K. (fr. 59. p. 319 M.): conficienda sunt aera, Sen. ep. 26, 8 (nach Madv. adv. crit., 2, 472) – /Nach Diom. 328, 14 war im Plur. nur Nomin. u. Akk. aera üblich; doch kommt noch vor Genet. aerum, Cato or. fr. 64, 1. Corp. inscr. Lat. 13, 8736, heteroklit. aerorum, Corp. inscr. Lat. 13, 6959: Dat. od. Abl. aeribus, Cato or. fr. 64, 2. Lucr. 2, 636. Arnob. 3, 41. – Archaist. Genet. Sing. aerus, Corp. inscr. Lat. 4, 2440: Dat. aere, Corp. inscr. Lat. 3, 6076. Cic. ep. 7, 13, 2. Liv. 31, 13, 5.

    lateinisch-deutsches > aes

  • 19 assiduus

    assiduus (adsiduus), a, um (assideo), I) beständig wo sitzend = ansässig, als publiz. t. t., assiduus, ī, m., ein ansässiger u. dah. wohlhabender u. steuerpflichtiger Bürger, gew. Plur. assidui = die wohlhabenden Bürger der obern Klassen, im Ggstz. zu den proletarii, den armen, den untersten Klassen, die dem Staate nur mit ihrer Nachkommenschaft (proles) nützen konnten, XII tabb. b. Gell. 16, 10, 5. Cic. de rep. 2, 40. Cic. top. 10. Varr. b. Non. 67, 25. Quint. 5, 19, 55. Vgl. Kubitscheck in Pauly-Wissowa Realencykl. 1, 426. – bildl., wie locuples, vollgültig, classicus assiduusque aliquis scriptor, non proletarius, Gell. 19, 8, 15. – II) beständig wo sitzend u. tätig, unser fleißig, a) v. Pers.: α) aus bestimmter Absicht fleißig, wo gegenwärtig, sich fleißig wo zeigend, audivi Romae esse hominem et fuisse assiduum, Cic.: ruri assiduum semper vivere, Cic.: cum hic filius assiduus in praediis esset, Cic.: boni assiduique domini, die fleißig auf ihren Landgütern gegenwärtig sind, Cic.: alter decimum iam prope annum assiduus in oculis hominum fuerat, Liv.: assiduus circa scholas et auditoria professorum, der die Stunden fleißig besucht, Suet.: flamen Iovi ass., Liv. – insbes. v. den beständigen Begleitern der Amtskandidaten, Q. Cic. de pet. cons. 37: u. einer Magistratsperson (des Prätors usw.), mecum fuit assiduus praetore me, Cic. Cael. 10. – im üblen Sinne, urbani assidui cives (feinstädtische u. zudringliche B.), quos scurras vocant, Plaut. trin. 202. – β) bei einer Tätigkeit beharrlich aushaltend, beharrlich, custos ass., Acc. fr. u. Liv.: qui filios suos agricolas assiduos esse cupiunt, Cic.: flagitator non ille quidem molestus, sed assiduus tamen et acer, Cic.: accedebat hortator assiduus, ut etc., Cic.: profiteor huic generi hominum me inimicum, accusatorem odiosum, assiduum, acerbum adversarium, Cic.: Veiens hostis, assiduus magis quam gravis, Liv. – b) v. Lebl., beständig, anhaltend, ununterbrochen, unablässig, häufig wiederkehrend, gewöhnlich, imbres, Cic.: hiems, gelu, ignes, Mela: lacrimae, Cic.: febricula, Planc. in Cic. ep.: deorum cura, Liv.: bella, Cic.: homines labore assiduo et cotidiano assueti, Cic.: assidua (nachdrückliche) pro fratre deprecatio, Rut. Lup.: cotidianae querimoniae et assiduus fletus sororis, Cic.: vasa aurea assiduissimi usus, Suet. Aug. 71, 1: Superl. maxime assiduus, Vulg. Sirach 6, 37. Kompar. assiduior, Varr. r. r. 2, 9, 16 u. 2, 10, 6.

    lateinisch-deutsches > assiduus

  • 20 cesso

    cesso, āvī, ātum, āre (Frequ. v. cedo), zurückbleiben, I) eig., zurückbleiben = säumen, sich säumig zeigen, länger dableiben od. gew. länger-, über die Zeit ausbleiben, a) übh.: sed cur cessas? so geh doch! Ter.: haud quaquam etiam cessant, sie bleiben bis jetzt noch gar nicht aus, sie können bis jetzt noch gar nicht da sein, Ter.: quodsi cessas aut strenuus anteis, nec tardum opperior nec praecedentibus insto, Hor.: paulum si cessassem, domi non offendissem, Ter.: si tabellarii non cessarint, Cic.: Africanae (die Panther) cessant tempestate detentae (Ggstz. ad praefinitum diem occurrunt), Plin. ep.: rectene omnia, quod iam pridem epistulae tuae cessant? Plin. ep. – cessans Nilus, Plin. pan.: cessans morbus, die säumige, langwierige, Hor. – b) insbes.: α) als gerichtl. t. t., säumig sein, ausbleiben, = nicht zu rechter Zeit vor Gericht erscheinen (Ggstz. adesse), Ulp. dig. 47, 10, 17. § 20. Callistr. dig. 49, 14, 2. § 4: culpāne quis an aliquā necessitate cessasset, Suet. Claud. 15, 2. – β) ausbleiben, v. Einkünften = heuer nicht einkommen, quod cessat ex reditu frugalitate suppletur, Plin. ep. 2, 4, 3. – γ) ausbleiben, bis jetzt noch fehlen, v. geistigen Anlagen, non enim deserendum id bonum, si quod ingenitum est, existimo, sed augendum addendumque quod cessat, Quint. 2, 8, 10.

    II) übtr., von od. in einer Tätigkeit zurückbleiben, 1) im Ggstz. zum raschen Handeln = säumen, sich säumig zeigen od. sinden lassen, es an sich kommen laffen, es an sich fehlen lassen, a) übh.: et properare loco et cessare, Hor.: si possessores cessarent, Suet.: non timido, non ignavo cessare licuit, Curt.: strenuus homo et numquam cessans, Curt.: u. in der Frage, cur hic cessat cantharus? laßt uns zum B. greifen! Ter.: quid tua fulmina cessant? Ov.: cessat voluntas? säumt dein Wille? (= willst du nicht recht?) Hor.: quid cessarent, Liv., quid cessarent tergiversarenturque, Liv.: quid cunctaris? quid cessas? nisi occupas (diem), fugit, Sen. – m. Ang. bei wem? durch apud m. Akk., non c. apud rhetorem, beim Rh. nicht aussetzen, Cic. ad Q. fr. 3, 1, 4. § 14. – m. Ang. wodurch? (aus welcher Ursache?) durch Abl., neque adhuc ignaviā quādam et insito torpore cessavimus, Plin. pan. – m. Ang. worin? durch in m. Abl., parate animos dextras, ne quis in eo, quod me viderit facientem, cesset. Qui cunctatus fuerit, sciat etc., Liv.: u. so numquam c. in suo studio atque opere, Cic.: c. in officio (Diensten), Liv.: quam ne nunc quidem aut in ducibus aut in militibus vestris cessat ira deae? bleibt aus, Liv. – m. Ang. woran? durch bl. Abl., c. muliebri audaciā, es an w. K. fehlen lassen, Liv.: se nullo usquam cessaturum officio, Liv. – m. Ang. wozu? durch in m. Akk., in vota precesque, Verg. Aen. 6, 51; od. gew. durch Infin., ego hinc migrare cesso, Plaut.: cessas alloqui? so red ihn doch an, Ter.: quid cessas mori? so stirb doch, Hor.: dona quid cessant mihi conferre? heran mit den G.! Ter.: nihil cessarunt ilico osculari, gleich ging's an ein Küssen, Plaut.: quid cessatis regis inimicum occīdere, Curt. – im Pass. cessatur alqd, es wird etw. versäumt, hintangesetzt, vernachlässigt, v. dem selbst, worin man säumig ist, quicquid (so viel Zeit) apud durae cessatum est moenia Troiae, solange auch der Kampf um die M. Tr. sich hinzog, Verg.: priorum nostrorum benefactorum cumulus hoc, quod nunc cessatum in officio est, expleat, Liv.: neutra in parte cessato officio, Val. Max.: moram cessataque tempora celeri cursu corrigere, Ov.: cessata arva, Ov. – b) insbes. (nicht bei Cic.), es an sich in Erfüllung seiner Pflicht fehlen lassen, zurückbleiben, sic mihi, qui multum cessat, fit Choerilus ille, Hor.: orator perfectus ille, ex nulla parte cessans, Quint. – 2) im Ggstz. zum unablässigen Handeln = aussetzen, nachlassen, rasten, feiern, auf einige Zeit ruhen, a) übh.: intus cessas? Turpil. fr.: ne cessaret per hibernorum tempus, Liv.: v. Lebl., cessantibus luminibus, unterblieben, Frontin.: et quia oculorum cessabat usus, Curt. – m. Ang. wofür? durch Dat., non umquam c. amori, Prop. 1, 6, 21. – m. Ang. wodurch? durch Abl., quod earum (frumentationum publicarum) fiduciā cultura agrorum cessaret, Suet.: repentinā morte consulis cessans honor, frei gewordene, Suet. – m. Ang. wovon? durch ab m. Abl., od. (selten) durch bl. Abl. Gerund., non nocte, non die umquam cessaverunt ab opere, Liv.: ibi aliquamdiu nec cessatum ab armis est neque naviter pugnatum, Liv.: non cessari a sacrilegiis, Liv.: si a privilegiis parentum cessaretur, Tac.: cessare loquendo, aufhören zu reden, Itala Iudith 5, 26. – u. v. der Zeit, nullum tempus, nullus dies cessat ab alqa re, kein Augenblick, kein Tag ist ganz frei von usw., vergeht ohne usw., Liv. u. Suet. – non cessare m. folg. Infin., nicht rasten, nicht ruhen zu usw., ille in Achaia non cessat de nobis detrahere, Cic.: non cessavit criminari, Suet. – u. non cessare m. folg. quoad, nicht ruhen, bis usw., nec cessasse, quoad omnem regiae stirpis subolem deleret, Iustin. 16, 1, 15: u. so non cessatum m. folg. quin u. Konj., Iustin. 3, 7, 12. – b) prägn., feiern = Feierabend halten, sich dem Müßiggang oder Nichtstun ergeben, nichts tun,cur tam multos deos nihil agere et cessare patitur? Cic.: at ipsi tamen pueri, etiam cum cessant, exercitatione aliquā ludicrā delectantur, Cic.: cessabimus unā, wir wollen zusammen feiern (uns dem süßen Nichtstun hingeben), Prop. – v. Lebl., α) übh., cessatum ducere curam, zur Ruhe einwiegen, Hor. ep. 1, 2, 31. – β) insbes., v. Ggstdn., die nicht gebraucht, betrieben werden, feiern, ruhen, quid ita cessarunt pedes? Phaedr.: grave suspenso vomere cesset opus, Tibull.: cessasse Latoidos aras, Ov.: at nunc desertis cessant sacraria lucis, Prop. – v. Acker = unbebaut-, brach liegen, hic ager sive exercetur seu cessat, Col.: alternis cessare novales, Verg.: c. in annum tertium, Plin.: c. anno, ICt. – v. Mündelgeldern = unbenutzt liegen, Gaius dig. 26, 7, 13. § 1. – v. Verhältnissen u. Zuständen = auf sich beruhen, wegfallen, nicht stattfinden od. -haben, keine Anwendung leiden, cessat ergo sacrorum haec ratio (Grund), Arnob. 7, 3: bes. als jurist. t. t., cessat actio, cautio, poena edicti, ICt.: cessat legatum, ICt.: Partiz. subst., cessantium partes, die Vermächtnisanteile wegfallender Legatare, Paul. dig. 35, 3, 7.

    lateinisch-deutsches > cesso

См. также в других словарях:

  • Magic in Negima — This page discusses the magic and magic systems in the manga and anime series . Western Mages and Eastern Mages In Negima, the two main divisions of magic shown are Western (European) and Eastern (Asian). Western magic is largely based on real… …   Wikipedia

  • Freund (Subst.) — 1. Allermanns (Allerwelts) Freund, niemands Freund (jedermanns Geck). – Simrock, 2750; Winckler, X, 16; Eiselein, 185; Kirchhofer, 354; Reinsberg III, 143. Dem Allerweltsfreunde empfiehlt W. Müller: »Willst du der Leute Liebling sein, sei… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Hughes de Digne — Hugues de Digne Hugues de Digne, Frère Mineur provençal du XIIIe siècle, prédicateur, ministre provincial de Provence, commentateur de la Règle franciscaine, influencé par les écrits de Joachim de Flore, précurseur des grands Spirituels de… …   Wikipédia en Français

  • Hugues De Digne — Hugues de Digne, Frère Mineur provençal du XIIIe siècle, prédicateur, ministre provincial de Provence, commentateur de la Règle franciscaine, influencé par les écrits de Joachim de Flore, précurseur des grands Spirituels de France et d… …   Wikipédia en Français

  • Hugues de Digne — Hugues de Digne, Frère Mineur provençal du XIIIe siècle, prédicateur, ministre provincial de Provence, commentateur de la Règle franciscaine, influencé par les écrits de Joachim de Flore, précurseur des grands Spirituels de France et d… …   Wikipédia en Français

  • Hugues de digne — Hugues de Digne, Frère Mineur provençal du XIIIe siècle, prédicateur, ministre provincial de Provence, commentateur de la Règle franciscaine, influencé par les écrits de Joachim de Flore, précurseur des grands Spirituels de France et d… …   Wikipédia en Français

  • Sortilèges dans l’univers de Harry Potter — Article principal : Univers de Harry Potter. Cette liste présente les sortilèges et incantations de la série littéraire Harry Potter, écrite par J. K. Rowling. Cette liste inclut les incantations issues des films et des jeux vidéo officiels… …   Wikipédia en Français

  • CINGULA — Ae, apud Ovid. l. 3. de Arte, v. 444. Nec brevis in rugas cingula pressa suas. De Rem. idem l. 1. v. 238. Ut nova velocem cingula laedat equum. Communiter Cingulum, non militum modo gestamen, sed et nota fuit, sine qua nemo militaribus ordinibus… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • grace — Grace, bien et plaisir qu on fait à celuy qui ne l a deservi, Gratia. Bonnegrace, Elegantia. Bonnegrace et contenance, Palaestra, B. ex Cic. Cela n a point de grace, Non habet genium, Bud. ex Martiale. Qui a mauvaise grace, Inconcinnus homo,… …   Thresor de la langue françoyse

  • Angenehm — 1. Was angenehm dem Kragen (Gaumen), dient nicht stets dem Magen. 2. Was angenehm dem Mund, ist nicht immer gesund. Lat.: Ciborum varietas una est morborum causa. 3. Was dem einen angenehm, ist dem andern unbequem. Die Alten sagten dagegen: Si… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Holy water — In Anglican, Eastern Orthodox, Eastern Catholic, Roman Catholic, Old Catholic, Oriental Orthodoxy and some other churches, holy water is water which has been sanctified by a priest or bishop for the purpose of baptism or for the blessing of… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»